WETSVOORSTEL ECOCIDE

2 april 2024:

Raad van State erkent strafbaarstelling ecocide als ‘passend’ in de rechtsontwikkeling en vraagt om meer duidelijkheid.

Op 2 april heeft de Raad van State haar advies uitgesproken over de Wet Strafbaarstelling Ecocide. De Raad schrijft dat de constitutionele bescherming van de natuurlijke omgeving steeds meer erkend wordt en dat het strafbaar stellen van ecocide in het strafrecht in deze ontwikkeling past. De Raad ziet echter nog een aantal juridische obstakels, die een positief advies in de weg staan. Hiermee is een nieuwe, verdiepende fase aangebroken in de rechtsontwikkeling van het strafbaar stellen van ecocide en is de basis gelegd voor een hernieuwde versie van het  ‘Voorstel van het lid Van Raan houdende wijziging van het Wetboek van Strafrecht in verband met het strafbaar stellen van ecocide (Wet Strafbaarstelling Ecocide).’

Doorbraak

De handreikingen die de Raad van State doet om het wetsvoorstel in lijn te brengen met rechtsstatelijke vereisten, laten zien hoezeer ze het voorstel van het Lid van Raan serieus neemt. Ook is het een ware doorbraak dat de Raad het belangrijkste onderliggende principe van de voorgestelde wet – dat de intrinsieke waarde van de natuur door de wet dient te worden beschermd - niet weerlegt. De Raad schrijft:  “Dat de initiatiefnemer de waarde van een ecosysteem als zodanig voorop stelt, past […] in de hiervoor geschetste ontwikkelingen”.

Bezwaren Raad van State

De bezwaren van de Raad van State zijn dus niet zozeer gericht tegen het waarom, de noodzakelijkheid of wenselijkheid van de wet. Wel worden een aantal elementen van de wet benoemd die meer uitwerking of duidelijkheid behoeven. Deze bestaan voornamelijk uit het ruime schadebegrip van de misdaad ecocide. De open normen in combinatie met doorbreken van de rechtvaardigende werking van de vergunning – dat een vergunning is gegeven voor een ecocide betekent niet dat iemand niet strafbaar kan zijn aan voor ecocide – zouden strijd opleveren met het rechtszekerheidsbeginsel- het beginsel dat eenieder precies weet wanneer een strafbaar feit wordt begaan. Daarnaast vindt de Raad het toekennen van extraterritoriale rechtsmacht voor het vervolgen van ecocide in het buitenland niet voldoende gemotiveerd en constateert ze dat de wet verder gaat dan de hernieuwde Europese richtlijn milieucriminaliteit.

Natuurbescherming verdient plek in Wetboek van Strafrecht

In de toepassing van het huidige milieu- en strafwetgeving spelen economische belangen vaak de thuiswedstrijd op het speelveld van de overwegend korte-termijn mensenbelangen. De natuur heeft daarin geen juridische stem en wordt dan ook gemakkelijk de mond gesnoerd. De Wet strafbaarstelling Ecocide heeft met het waarborgen van intrinsieke waarde van de natuur als beschermd rechtsgoed in het Wetboek van Strafrecht voor het eerst een eigen speelveld voor de natuur gecreëerd. Dat de Raad vraagt om de spelregels van deze wedstrijd duidelijker uit te leggen, is in lijn met de innovatieve aard van het voorstel.

Stop Ecocide NL zal het advies de komende maanden grondig bestuderen en voorstellen aanleveren om aan de bezwaren tegemoet te komen. Juristen die hier hun steentje aan willen bijdragen, zijn welkom om een mail te sturen. Dit kan naar judith@stopecocide.nl

Redactie: Judith Alkema. Judith werkt als juridisch adviseur bij Stop Ecocide en was als één van de schrijvers betrokken bij de totstandkoming van de Wet Strafbaarstelling Ecocide. Zij werkte daartoe nauw samen met  initiatiefnemer en indiener van het wetsvoorstel oud-Kamerlid van de Partij voor de Dieren, Lammert van Raan.

Here you can find the non-official translation of the Dutch Ecocide Criminalization Act.

30 november 2023:

Vertrekkend Tweede Kamerlid Lammert van Raan van de Partij voor de Dieren heeft zijn eerder aangekondigde Wet Strafbaarstelling Ecocide ingediend bij de Tweede Kamer en de Raad van State. Met deze wet wordt het op grote schaal beschadigen van ecosystemen strafbaar. Je kunt er hier meer over lezen.

13 juli 2023:

Op 13 juli 2023 werd het Nederlandse wetsvoorstel om ecocide strafbaar te stellen gepubliceerd. Een grote mijlpaal.

Het voorstel is een initiatief van Lammert van Raan, Kamerlid van de Partij voor de Dieren:

“Het strafrecht weerspiegelt heersende opvattingen in de samenleving en bestraft gedrag dat in strijd is met die opvattingen. Gezien de huidige maatschappelijke opinie over het belang van klimaat, natuur en milieu is het uitblijven van straffen voor ernstige milieuschade niet langer gerechtvaardigd.” 

Zo is het, dat Wij, de Afdeling advisering van de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:

ARTIKEL I

Het Wetboek van Strafrecht wordt als volgt gewijzigd:

A

In artikel 7, tweede lid, wordt, onder verlettering van de onderdelen b tot en met e tot c tot en met f, een onderdeel ingevoegd, luidende:

b. aan het misdrijf omschreven in artikel 153;

B

In het Tweede Boek wordt na titel V een titel ingevoegd, luidende:

TITEL VI. ECOCIDE

Artikel 153

1. Als schuldig aan ecocide wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijftien jaren of geldboete van de zesde categorie degene die opzettelijk door handelen of nalaten ernstige en wijdverbreide dan wel ernstige en langdurige schade aan het milieu aanricht, dan wel gevaar voor die schade doet ontstaan, waarbij het hier in elk geval gaat om alle gevaarzetting die voldoet aan het schadecriterium voor ecocide.

Waarom is dit ecocidevoorstel belangrijk?  
 
Als ecocide erkend wordt als misdrijf kunnen bestuurders persoonlijk vervolgd worden voor de schade die toegebracht werd. Dit zal hen afschrikken.  

 
“Beter nog dan milieuschade bestraffen is toekomstige ecocide voorkomen. De huidige milieuwetgeving doet dat onvoldoende, terwijl de ernst van de biodiversiteits-, klimaat- en vervuilingscrises toeneemt.” aldus Lammert van Raan.  
 

Milieu heeft een intrinsieke waarde en de aantasting van dat milieu, door menselijk handelen of nalaten, moet strafbaar worden, ook als er geen sprake is van schade aan de menselijke gezondheid. 

Het wetsvoorstel is tot 10 augustus open voor internetconsultatie, om suggesties binnen te halen en geïnteresseerde burgers te betrekken bij het thema. Na vier weken consultatie zal de input worden verwerkt en kan het wetsvoorstel naar verwachting aan het einde van de zomer naar de Raad van State, die advies zal uitbrengen. Daarna volgt het debat en de stemmingen in de Tweede en Eerste Kamer.

Klik hier voor de memorie van toelichting.
Klik hier voor het wetsvoorstel.
 

Lees hier het volledige persbericht van de Partij voor de Dieren.