‘Wij maken wetten voor een betere toekomst.’

Rechtenstudent, klimaatactivist en Stop Ecocide NL ambassadeur Hannah Prins staat volop in de belangstelling van de media. Namens Extinction Rebellion pleit ze voor burgerlijke ongehoorzaamheidsacties, zoals de blokkade van de A12, om beter klimaatbeleid af te dwingen. Onze collega Femke Wijdekop ging met Hannah in gesprek. “We overtreden misschien de wet met onze acties op straat, maar daarmee zorgen we ervoor dat er een wettelijk verbod op fossiele subsidies komt. Wij maken wetten voor een betere toekomst.”

Wat was voor jou de aanleiding om je aan te sluiten bij Extinction Rebellion?

Ik was al een tijdje actief in de klimaatbeweging en zag dat we zoveel hadden gepraat, maar dat er niks gebeurde. Naar hoeveel congressen en klimaattoppen moesten we nog gaan en hoeveel handen moesten we nog schudden, voordat er echt iets gaat veranderen? Ik was gefrustreerd geraakt en besefte dat het tijd is om met zijn allen de straat op te gaan en verandering te eisen.

Waarom denk jij dat burgerlijke ongehoorzaamheid wel verandering van het klimaatbeleid kan afdwingen?

Er is veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, en het blijkt dat als een grote groep burgers mee gaat doen aan burgerlijke ongehoorzaamheid, verandering op den duur niet meer tegen te houden is. Jij en ik hadden allebei misschien niet mogen stemmen, als vrouwen daarvoor niet de straat op waren gegaan begin vorige eeuw. Er zijn talloze voorbeelden van burgerlijke ongehoorzaamheid die hebben gewerkt. Als er maar genoeg mensen meedoen dan eis je de verandering op.

Vaak worden protestbewegingen eerst geridiculiseerd, als dat niet werkt komt de weerstand en de repressie, en tot slot is er dan een kanteling waarin het morele gelijk van de activisten wordt erkend. In welke fase bevindt Extinction Rebellion zich nu?

We zitten nu aan het begin van het kantelpunt. We krijgen honderden nieuwe aanmeldingen per week van mensen die zien dat de crisis zo groot is, dat een weg blokkeren niet iets extreems of radicaals meer is als middel om je punt duidelijk te maken over de toekomst van de leefbaarheid van onze planeet.

Wat heeft die vloed aan nieuwe aanmeldingen veroorzaakt?

Het gooien van soep over kunstwerken door Just Stop Oil (niet gelieerd aan Extinction Rebellion,FW) afgelopen oktober heeft zoveel debat veroorzaakt dat het gesprek over fossiele brandstoffen weer op gang is gekomen Vanaf dat moment staat de klimaatcrisis weer op de publieke agenda, net zoals het in de jaren ’70 op de agenda stond. Toen is er veel te weinig actie ondernomen en nu hopen we dat er wel wordt doorgepakt. Het ongemak, het schurende van de acties van Just Stop Oil heeft dus gewerkt om de klimaatcrisis en de klimaatbeweging de aandacht te laten krijgen die nodig is.

Zie je dat jullie acties effect hebben op politieke beslissingen?

Zeker. Minister Rob Jetten heeft aangekondigd dat de regering de fossiele subsidies in het voorjaar gaat afbouwen. Wij eisen dat er per direct wordt gestopt met deze subsidies en gaan door met onze protesten totdat dat gebeurt. Wij hebben ook een rol gespeeld in het Klimaat Burgerberaad, dat er nu echt gaat komen. En naar aanleiding van onze bezetting van Schiphol is er een motie ingediend in de gemeenteraad van Amsterdam om privévluchten te verbieden. Ook in de Tweede Kamer is een motie ingediend om privévluchten binnen Nederland te verbieden, maar die is niet aangenomen. Maar goed, het onderwerp is voorpaginanieuws, grote namen sluiten zich aan, en wij blijven voortbouwen aan beter klimaatbeleid.

Hannah Prins tijdens aanbieden manifest van Stop Ecocide NL in Den Haag, 13 oktober 2021

Je bent ook Stop Ecocide ambassadeur. Hoe is een verbod op ecocide van belang als uitweg uit de klimaatcrisis?

Beter klimaatbeleid is nodig, maar de misdadigers, de CEOs van grote vervuilende bedrijven, moeten ook gewoon vervolgd worden. Daarnaast heeft een verbod op ecocide ook afschrikwekkende werking. Als de bestuurders beseffen dat er een lange gevangenisstraf staat op het veroorzaken van ernstige milieuschade, zorgen ze er wel voor dat ze hun olie- en gasproductie af gaan bouwen en dat er geen lek meer komt in hun pijpleidingen. Dat hun producten geen plastic meer in de zee achterlaten en dat ze ‘nee’ zeggen tegen diepzee mijnbouw omdat ze weten wat voor hun persoonlijk de gevolgen kunnen zijn. Los daarvan, hoe is het eigenlijk mogelijk dat het verwoesten van de natuur überhaupt nog niet strafbaar is gesteld in onze strafwet?

Daarnaast is het recht een geschikt instrument om de klimaatcrisis te agenderen en om oplossingen daarvoor te formuleren. Burgerlijke ongehoorzaamheid is een juridische rechtvaardigingsgrond. De Suffragettes zeiden vaak: “We are not lawbreakers, we are lawmakers.” En dat geldt ook voor Extinction Rebellion. We overtreden misschien de wet met onze acties op straat, maar daarmee zorgen wij er wel voor dat er een wettelijk verbod op fossiele subsidies gaat komen. Wij maken wetten voor een betere toekomst.

Jullie acties roepen ook veel weerstand op. Wat helpt jou om door te gaan ondanks de soms persoonlijke en hatelijke aanvallen op je activisme?

Waarom ik doorga is omdat de crisis zo groot is, dat we alleen nog maar een aantal maanden hebben om de ergste gevolgen van de klimaatcrisis tegen te gaan. Het moet wel in het hier en nu, en ik ben bereid om daar een deel van mijn persoonlijke leven voor op te geven. De kleine veranderingen die onze acties teweegbrengen, alle nieuwe mensen die zich bij ons aansluiten, dat geeft mij hoop dat we op het goede pad zijn. Mijn vriendinnen beginnen langzamerhand mee te gaan. Mijn moeder die eerst niet durfde, maar die nu ook meegaat. Dat drijft mij voort, los van welke haat er mijn kant op komt. Bij XR zeggen we “Moed is een spier die je kan trainen”. De eerste actie is misschien eng, maar de tweede al minder en bij de derde actie denk je ‘ik sta hier achter en ga hiermee door’. Als je maar lang genoeg doorgaat met wat jij belangrijk vindt, komt de grote groep mensen uiteindelijk wel mee.

Wat wil jij tenslotte meegeven aan jongeren die moedeloos zijn geraakt door de klimaatcrisis?

Actievoeren en de straat opgaan geeft hoop en brengt verandering. We kunnen wel met zijn allen uit bamboerietjes gaan drinken, maar dat gaat de wereld niet veranderen. Overheidsbeleid en bedrijven moeten veranderen, en daarvoor moeten we de straat op, want op een andere manier wordt er niet naar ons geluisterd. Als je ziet hoe het erbij XR aan toegaat, dat er heel veel anderen zijn die zich ook zorgen maken en die in actie komen, en als je dan gewoon een keer meedoet, geeft dat goede moed.